Ο παλαιοντολόγος και επιστημονικός υπεύθυνος επικοινωνίας, που απονεμήθηκε σήμερα τιμητικός τίτλος στο Τμήμα Δασοπονίας και Περιβαλλοντικών Επιστημών, αφιέρωσε τη διάλεξη του Magistralis στη “Mare Nostrum”, επικαλούμενος «ένα μονοπάτι κοινής ευθύνης για την προστασία της».

«Η Μεσόγειος είναι ένα τεράστιο βιβλίο του οποίου μόλις αρχίσαμε να διαβάζουμε τις πρώτες γραμμές. Είναι σαν μια αυλή αρκετά μεγάλη για να επιτρέψει στους πολιτισμούς να ανθίσουν ανεξάρτητα, αλλά και αρκετά μικρό ώστε να μπορούν να τους κάνουν να επικοινωνούν μέσω του εμπορίου, της ανταλλαγής, της συνάντησης των μυαλών και επομένως της δημιουργίας γνώσης, μερικές φορές ακόμη και με πολέμους. Είναι ένα μεγάλο θέατρο, μια μεγάλη πλατεία. Όλες οι πόλεις έχουν μια μεγάλη πλατεία όπου συναντιούνται οι άνθρωποι. Η Μεσόγειος ήταν και πρέπει να παραμείνει τόπος συνάντησης. Πιστεύω ότι οι Τα Χάλκινα Αγάλματα του Riace, που δεν αποτελεί έκπληξη που ζουν εδώ στο Ρήγιο, όπου βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μουσεία στον κόσμο, είναι πρεσβευτές αυτής της αρχαίας και κοινής πολιτιστικής προέλευσης».

Η μεγάλη θάλασσα για τους Έλληνες και το κέντρο των πάντων για τους Ρωμαίους

«Η Μεσόγειος ήταν πάντα ένας εξαιρετικός καταλύτης για την ανθρώπινη ανάπτυξη στην Ευρώπη. Η μεγάλη θάλασσα για τους Έλληνες, τα εσωτερικά νερά σε σύγκριση με τα εξωτερικά του ωκεανού για τον Ηρόδοτο, το σημείο γύρω από το οποίο περιστρέφονται όλα για τους Ρωμαίους για τους οποίους, δεν αποτελεί έκπληξη, οι πόλεις λιμάνια ήταν κεντρικές, όπου η αγορά δεν ήταν απλώς μια ανταλλαγή αγαθά αλλά μια ένωση μυαλών, μια συγχώνευση των καλύτερων. Γιατί με την ένωση των μυαλών γεννιέται η γνώση. Μυαλά από διαφορετικά μέρη μπορούν να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν κοινά προβλήματα. Αυτό ισχύει πάντα. Επομένως, σε συνεργασία, επαφή και δικτύωση με άλλες πραγματικότητες, το παρόν αντιμετωπίζεται με τα τοπικά του προβλήματα χωρίς όμως να ξεχνάμε τα μεγαλύτερα ζητήματα. Έτσι προετοιμαστήκαμε και σε κάθε εποχή πρέπει να προετοιμαστούμε για το μέλλον.

Έχουμε αυτό το παρελθόν, είμαστε αυτό και πρέπει να το γνωρίζουμε και να το αναγνωρίσουμε. Άλλες χώρες δεν τα έχουν όλα αυτά. Έχουμε 3000 χρόνια πολιτισμού που μας ψιθυρίζει στα αυτιά, μας συμβουλεύει στην καθημερινή ζωή. Απλά σκεφτείτε τις παροιμίες και τις διατροφικές συνήθειες. Αυτή η σοφία είναι η πολιτιστική μας ταυτότητα που αποτελείται από χίλια έθνη, η αληθινή μας δύναμη που προέρχεται από το παρελθόν για να μας προβάλλει στο μέλλον που δεν θα είναι εύκολο».

Η Μεσόγειος και η Ευρώπη του χθες και του σήμερα

Μια δύσκολη πρόκληση που αγκαλιάζει ολόκληρη την Ευρώπη, η οποία, ωστόσο, σήμερα έχει φέρει αυτό το κέντρο, αυτή την καρδιά, πιο βόρεια από τη Μεσόγειο.

Ίσως ακόμη και η Ευρώπη, που σήμερα προφανώς αγωνίζεται να κατανοήσει και να υπερασπιστεί επαρκώς τη Μεσόγειο, θα έπρεπε να ανακαλύψει ξανά το ρόλο της και να διδαχθεί από την ιστορία της, όχι μέσω στείρων διακηρύξεων αλλά με ενέργειες και πολιτικές ικανές να έχουν αντίκτυπο.

Για τους Ρωμαίους, αυτό το «mare nostrum» ήταν ένας μοχλός πάνω στον οποίο οικοδόμησαν και τροφοδοτούσαν μια αυτοκρατορία. Η ίδια θάλασσα, ακόμη και πριν, για τους Έλληνες, ένας αρχαίος λαός αλλά ικανός να διαμορφώσει αριστουργήματα όπως οι Χάλκινοι, διασχίστηκε για να δημιουργήσει τις αποικίες της Μεγάλης Ελλάδας και, έτσι, στη συνάντηση «εφηύρε» τη δημοκρατία και τα άπειρα πεδία γνώση .

Ωστόσο, ήταν ένας αρχαίος λαός, σίγουρα όχι με τα τεχνολογικά μέσα που έχουμε σήμερα, στα οποία πρέπει να αναγνωρίσουμε τις ρίζες μας και από τα οποία πρέπει να αναγνωρίσουμε την ανάγκη να μάθουμε. Χωρίς αν ή αλλά. Και επομένως ως ένα βαθμό είμαστε όλοι Οδυσσέας, που ταξιδεύουμε προς το άγνωστο που είναι το μέλλον, με τη μόνη βεβαιότητα αυτού που είμαστε, με το μόνο μέσο της γνώσης μας.

Το σύγχρονο ταξίδι του Οδυσσέα

«Είναι το παρελθόν που βοηθά στην κατανόηση του παρόντος και δίνει τα εργαλεία για να αντιμετωπίσεις το μέλλον γιατί η ανθρώπινη δυναμική ήταν πάντα η ίδια, οι τεχνολογίες έχουν αλλάξει αλλά τελικά ο άντρας παραμένει άντρας και η γυναίκα παραμένει γυναίκα στο πέρασμα των αιώνων. Για αυτόν τον λόγο, η γνώση του παρελθόντος και η γνώση γενικά, η τροφή ενός ανοιχτού μυαλού, καθώς το σχολείο και το πανεπιστήμιο προσφέρουν τα καλύτερα εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε ένα μέλλον που είναι άγνωστο. Ο Οδυσσέας με την ευστροφία του κατάφερε να ξεπεράσει το άγνωστο. Και εμείς ξεκινήσαμε το ταξίδι του Οδυσσέα, ελπίζοντας ότι το δικό μας θα είναι πιο σύντομο. Αυτό θα μας φέρει αντιμέτωπους με πολλά προβλήματα, αλλά σίγουρα μόνο με ευρηματικότητα, γνώση και, έστω και μερικές φορές, αυτοσχεδιασμό, αλλά πάντα με βάση την εμπειρία θα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε κλιματικές κρίσεις, δημογραφικά προβλήματα. Πάνω από όλα, η Ιταλία στο κέντρο της Μεσογείου θα πρέπει απαραίτητα να παίξει σημαντικό ρόλο αλλά θα πρέπει να το κάνει με τη σοφία του παρελθόντος και την κοινή λογική του παρόντος».

Πηγή: ilreggino.it